Jędrzej Śniadecki(30.11.1768 Żnin – 11.05.1838 Wilno) Patron III Liceum Ogólnokształcącego w Jeleniej Górze |
 |
Wybitny i wszechstronny uczony – filozof, chemik,lekarz, biolog.
Urodzony w1768 w Żninie/ Wielkopolska/. Brat Jana Śniadeckiego (polskiego astronoma, matematyka, geografa i filozofa) Wykształcony w Akademii Krakowskiej i na uniwersytecie w Pawii, gdzie uzyskał tytuł doktora filozofii i medycyny. Pogłębiał wiedzę na uniwersytetach europejskich. Od 1897 roku był profesorem i kierownikiem katedry na uniwersytecie w Wilnie – do 1822 roku chemii, od 1825-38 medycyny i kierownikiem kliniki uniwersyteckiej. Zwolennik racjonalizmu oświeceniowego.
- „Ojciec polskiej chemii”; autor słownictwa chemicznego i podręczników akademickich. Twórca nowoczesnej analityki chemicznej (miedzy innymi ustalił skład chemiczny meteorytu, który spadł w 1810 roku w Rzeczycy).
- W 1808 jako pierwszy odkrył nowy metal, który nazwał „westem”/łac.Vestium/ Odkrycie nie zostało jednak oficjalnie potwierdzone. Metal ten po 40 latach został odkryty ponownie, a jego dzisiejsza nazwa to ruten.
- Prowadził prace nad zasadami przemiany materii – procesów chemicznych
w żywych organizmach - Uznany i popularny, praktykujący lekarz medycyny. Wspaniały pedagog
i wykładowca. Ogromnie lubiany.Jego wykłady z chemii i medycyny cieszyły się popularnością. Przychodzili nawet mieszkańcy Wilna, a nowoczesny i obszerny Gmach Chemii nie mieścił słuchaczy. - W 1822 jako pierwszy opisał metodę leczenia krzywicy za pomocą światła słonecznego.
- Propagator dietetyki i higienicznego trybu życia, kultury fizycznej szczególnie wśród młodzieży. Pionier wychowania fizycznego w Polsce.
- Przez wiele kadencji przewodniczący i współzałożyciel Towarzystwa Lekarskiego.
- Bardzo zdolny i dowcipny publicysta i satyryk. Publikował artykuły ukazujące wady i przywary społeczeństwa. Nakłaniał do zmiany postaw i trybu życia.
- Współzałożyciel „Towarzystwa Szubrawców”, na łamach organu Towarzystwa, „Wiadomości Brukowych”.
Z Wilnem na Litwie związał życie, wiedzę i talent. Zmarł w swojej posiadłości na Grodzieńszczyźnie w1838 r. Został pochowany na cmentarzu we wsi Horodniki.
Jego studenci dla uczczenia swego profesora usypali pod Wilnem kopiec, zwany Jędrzejówką.
Życie Jędrzeja Śniadeckiego a wydarzenia w Polsce i Europie
Jędrzej Śniadecki w cytatach
„Papier robi złoto, srebro i ludzi – bo niejeden z jego jedynie łaski jest człowiekiem”
„Każda umiejętność fizyczna wtenczas dopiero staje się nauką, kiedy da się podciągnąć pod prawa rachunku, jako prawa porządku i harmonii”
„(Nauka) tylko na fundamencie pewnych dostrzeżeń i prostych doświadczeń”
„(…) całe życie jest ciągłym i nigdy nieustającym procesem organicznym, albo nigdy nie ustająca asymilacją. Najważniejsza to prawda, do jakiej w nauce życia przyjść było można, a która nauki naszej teraźniejszej całą będzie zasadą.”
„Można całą ożywioną część świata naszego uważać za organiczną całość, której rodzaje i gatunki są rozmaitymi członkami, ale tak nawzajem między sobą związanymi, że jedne nieuchronnie są potrzebne do bytności drugich, iż sobie pomagają i usługują
nawzajem, iż jedne przygotowują żywność drugim i życie swoje w nie (…) przelewają.”
„(…) na koniec odżywna materia, krążąc i przechodząc następnie przez wszystkie te członki, przez takowe krążenie i ciągłą odmianę rodzi fenomena powszechnego życia. W takowym zaś względzie będzie formowanie się jednych jestestw organicznych wstępem i
przygotowaniem do formowania innych, a życie całej organizowanej jedności nie tylko ciągłym procesem organicznym, ale ciągłą zamianą jednych części w drugie.”
„(…) życie w materii odżywnej w powszechności jest ciągłą przemianą formy, w danej formie ciągłą przemianą materii.”